Prostota, minimalizm, estetyka, ale przede wszystkim funkcjonalność – to podstawy projektowania przestrzeni miejskich we współczesnym świecie. Najważniejszą z nich jest z całą pewnością ostatnia z wymienionych cech.
Współczesne aglomeracje miejskie charakteryzują się dużą gęstością zabudowy, która nieustannie się zwiększa. W sferze miejskiej coraz częściej zwraca się też jednak uwagę na odpowiednie projektowanie i zagospodarowanie przestrzeni przy budynkach lub pomiędzy nimi, czyli skwerów, pasaży i ulic. Mają one zachęcić mieszkańców oraz turystów do pieszego przemieszczania się oraz rekreacji. W tego rodzaju założeniach nadrzędną rolę odgrywa zasada funkcjonalności, która jest rozumiana jako świadome kształtowanie przestrzeni oraz użyteczność i dostępność. Deptak czy skwer miejski nie jest już tylko jakąś powierzchnią, ale miejscem pełniącym różne funkcje. Pieszy powinien czuć, że przemieszczanie się po nim jest intuicyjne, wygodne i bezpieczne. Z drugiej strony ważne są elementy zieleni, małej architektury oraz wykorzystanie ukształtowania terenu do stworzenia atrakcyjnego efektu. Czasem nowoczesne przestrzenie miejskie są bardzo ambitne w swoich założeniach i charakterystyczne, jak np. City Lounge w szwajcarskim St. Gallen, którego celem było stworzenie przestrzeni do wypoczynku i połączenie jej z tkanką miejską. To łączenie funkcji stało się dziś niezwykle ważne i najczęściej towarzyszy mu minimalistyczna estetyka.
Betonowo, zielono, nowocześnie
Nowoczesny styl w kształtowaniu skwerów, placów lub pasaży można poznać przede wszystkim po funkcjonalności założenia i minimalizmie. Najczęściej do ich projektowania i budowy używane są prefabrykaty betonowe – rozumiane zarówno jako elementy nawierzchni, jak i służące do tworzenia małej architektury, czyli na przykład obrzeży czy donic. Wielofunkcyjność niektórych prefabrykatów betonowych daje w tym przypadku dość duże możliwości aranżacji, gdyż z niektórych z nich można budować murki, kwietniki, a nawet ławki. Przykładem jest donica Polbruk Tigela. Wykorzystanie modułu Tigela jest spójne ze współczesnym trendami w projektowaniu, gdzie murek oddzielający zieloną przestrzeń może być również siedziskiem. Chodzi o to, by elementy były wielofunkcyjne.
Podstawą każdego założenia jest jednak nawierzchnia, która wraz z małą architekturą ma tworzyć spójną przestrzeń zachęcającą do wypoczynku. W nowoczesnych przestrzeniach jest ona zwykle utrzymana w odcieniach szarości, kortenu lub lekkich beży, tak charakterystycznych dla współczesnej architektury. Jest to celowy zabieg. Nawierzchnia, zwykle regularna i geometryczna, ma stanowić kontrast dla przestrzeni zielonych. Ciekawym przykładem takiej aranżacji jest Park Centralny w Olsztynie. W miejscu, gdzie znajduje się nowoczesna fontanna otoczona zielenią parku, nawierzchnię wykonano z kostki Urbanika w kolorze szarym. Z kostek i płyt betonowych bardzo często wykonywane są również pasaże miejskie czy promenady. Przykładem aranżacji deptaka o reprezentacyjnym i rekreacyjnym charakterze jest nabrzeże w pobliżu skweru Kościuszki w Gdyni, czyli jedno z bardziej popularnych miejsc spacerowych w tym mieście. Tam również wykorzystano na nawierzchnię Polbruk Urbanika w kolorze szarym.
Czasem jednak w przestrzeniach miejskich nawierzchnia ma być po prostu dobrym tłem dla dominanty architektonicznej. Tak jest na przykład przy stadionie w Poznaniu, gdzie Urbanika, stanowi doskonałe otoczenie dla tej budowli. Oprócz aspektów związanych z łączeniem różnych funkcji, współczesne przestrzenie miejskie muszą cechować się jeszcze dwoma ważnym cechami.
Przestrzeń otwarta i dostępna
Istotnym aspektem przy kształtowaniu skwerów, placów, pasaży lub sąsiedztwa ulic jest ich dostępność i otwartość. W szczególności chodzi tu o eliminację niepotrzebnych barier dla osób, które mają trudności z przemieszczaniem się i osób z niepełnosprawnościami. Nowoczesna przestrzeń po prostu musi być wolna od ograniczeń! Efekt ten osiąga się poprzez jej właściwe kształtowanie, a z drugiej strony zastosowanie odpowiedniej nawierzchni, w którą wkomponowane są ułatwienia dla osób niewidomych i niedowidzących, np. w postaci ścieżek prowadzących z polami uwagi.
W nowo utworzonych przestrzeniach skwerów, placów, pasaży czy chodników przy arteriach miejskich nawierzchnia wykonywana jest najczęściej z płyt betonowych o gładkiej fakturze i odpowiednich parametrach technicznych. Zwykle ciągi piesze budowane są z elementów o grubości równej lub wyższej niż 6 cm, co jest związane z koniecznością zapewnienia wjazdu na nie samochodów służb ratowniczych czy obsługujących infrastrukturę miejską. Najczęściej na placach stosuje się płyty o dużych formatach, co sprawia, że ilość łączeń pomiędzy nimi jest mniejsza. Przy prawidłowym ułożeniu i wyprofilowaniu nawierzchni, zarówno panie na szpilkach, jak i matki z wózkami dziecięcymi, czy osoby na wózkach inwalidzkich, nie mają problemu z przemieszczaniem się po nich.
Przykładem takiej realizacji może być chociażby rynek w miejscowości Boguchwała, gdzie przy zabytkowym budynku, w którym mieści się centrum kultury, zaprojektowano wielofunkcyjny plac z miejscami do wypoczynku i zabawy. Nawierzchnia tego placu została wykonana z płyt Polbruk Urbanika 60 oraz Urbanika. W podobny sposób został zaprojektowany plac przy bryle nowego pawilonu dworca Warszawa Zachodnia. W tym wypadku zastosowano płyty Urbanika 60, które poprzez swój duży format 60×20 cm zapewniają dostępność przestrzeni dla wszystkich grup użytkowników, czyli dla rodziców z dziećmi, osób starszych i z niepełnosprawnościami.
Jak widać, aspekt funkcjonalność przestrzeni miejskich we współczesnej architekturze nie jedno ma imię. Nacisk jest kładziony z jednej strony na umiejętność prawidłowego jej projektowania z uwzględnieniem małej architektury czy doboru nawierzchni, również pod kątem spójności estetycznej, a z drugiej – na aspekt równości i dostępności, która musi być zapewniona wszystkim użytkownikom.
Polbruk S.A. – to największy obecnie na polskim rynku producent kostki brukowej i wyrobów drogowych w Polsce, stanowi część międzynarodowego koncernu CRH plc – jednego z kluczowych dystrybutorów materiałów budowlanych na świecie. W ofercie Polbruk znajdują się produkty z segmentów – Styl, Klasyka, TOP oraz rozwiązania przemysłowe, wykorzystywane do budowy placów, deptaków, parkingów i chodników w całej Polsce. Polbruk SA jest laureatem nagrody Superbrands Polska 2020.
