Teoretycznie odpowiednia akustyka w budownictwie to komfort łatwy do uzyskania. Jednak na etapie projektowania przestrzeni, a następnie realizacji popełnić można wiele błędów, których skutki często są nieodwracalne. Dlatego właśnie warto wiedzieć, kiedy i w jakich okolicznościach może dojść do akustycznych uchybień.
Zanim przystąpimy do pracy
W Polskim prawie budowlanym spotkać można zaledwie kilka przepisów, które mówią o akustyce w budownictwie, jednak przestrzeganie opisanych w nim norm nie gwarantuje komfortu akustycznego, a często generuje dodatkowe koszty budowy. Dobra akustyka w pomieszczeniu jest wartością dodaną, co niestety rzadko brane jest pod uwagę.
Akustykę pomieszczeń warto projektować, ponieważ ma ona znaczący wpływ na nasze zdrowie oraz komfort. Nie od dziś wiadomo, że przebywanie w nadmiernym hałasie niesie ze sobą negatywne skutki. Do niegroźnych należy rozdrażnienie, jednak w poważnych przypadkach może dojść do nieodwracalnego uszkodzenia słuchu. W krajach zachodnich od wielu lat tej kwestii poświęca się sporo uwagi, a specjaliści zajmują się tam nie tylko akustyką w pomieszczeniach, ale również w przestrzeni miejskiej. Odnajdując coraz to ciekawsze rozwiązania, zastępują oni standardowe ekrany akustyczne np. fontanną lub odpowiednią ilością drzew z budkami dla ptaków (podejście „soundscaping’u”).
W Polsce nadal mamy małą świadomość tego problemu, dlatego warto czerpać inspiracje od specjalistów z innych krajów, poszerzać wiedzę i doskonalić technikę.
Etap projektowania
Podstawową rzeczą, od której należy zacząć to odpowiednie usytuowanie budynku na dostępnym terenie. Jeżeli zostanie on postawiony zbyt blisko źródła hałasu, właściwości izolacyjne zastosowanych materiałów budowlanych mogą okazać się niewystarczające do zapewnienia komfortu akustycznego. Konieczne wówczas będzie użycie dodatkowej warstwy izolującej, co jednak nie jest oczywiste dla wszystkich. W przypadku zaniedbania tej kwestii przenikający do wewnątrz hałas będzie dokuczał użytkownikom budynku. Usytuowanie pomieszczeń względem siebie również ma znaczący wpływ na izolacyjność akustyczną. W celu zapewnienia większego komfortu warto ulokować pomieszczenia w taki sposób, aby te, w których jest największy hałas nie sąsiadowały bezpośrednio z tymi, w których spodziewamy się ciszy. Kolejnym, często popełnianym błędem jest brak odpowiedniej izolacji w kanałach wentylacyjnych czy w instalacji sanitarnej. Problem rodzi się również w chwili, gdy nie weźmie się pod uwagę jak budynek oddziaływać będzie na środowisko. Przykładem jest sytuacja, w której na jego zewnętrznej ścianie montowany jest wylot klimatyzatora, a tuż obok znajdują się zabudowania mieszkalne. Korzystniej byłoby więc zainstalować go w innym miejscu, gdyż montaż dodatkowego tłumika akustycznego może być kosztowny lub po prostu niemożliwy.
Kolejnym błędem popełnianym często w fazie projektowania jest wykonanie niewłaściwej adaptacji akustycznej lub kompletny jej brak. Zaniedbania tego typu obserwujemy we wnętrzach, do wykończenia których użyto materiałów charakteryzujących się małą chłonnością dźwięków. Przykładem są tutaj hole budynków użyteczności publicznej, w których podłoga wykonana jest z naturalnego kamienia natomiast ściany wykończone są tynkiem. Dzięki takiemu połączeniu czas pogłosu zdecydowanie się wydłuża, co daje wrażenie nieustającego hałasu oraz wpływa na zrozumiałość mowy. Komunikacja w takich warunkach jest utrudniona. Tego typu przypadki obserwowane są w większości polskich sal lekcyjnych, w urzędach czy na dworcach kolejowych. Rozwiązanie problemu okazuje się być bardzo proste – wystarczy dokonać odpowiednich działań na etapie projektowania, a gdy te okazują się niewystarczające, sięgnąć po specjalne materiały, zwiększające izolacyjność akustyczną lub wpływające na poprawę zrozumiałości mowy czy czas pogłosu. Wydawać by się mogło, że jest to dość rzadki asortyment, tymczasem oferta wiodących firm z branży chemii budowlanej jest bardzo szeroka. Świetnym przykładem jest firma Sto w ofercie której znajdziemy nie tylko tynki, farby i okładziny akustyczne, ale też innowacyjne systemy płyt akustycznych.
Etap wykonawstwa
Brak świadomości wpływa także na zaniedbania akustyczne popełniane przez wykonawców. Rodzaj użytego materiału, jak również sposób jego montażu w świadomości inwestorów ma znaczenie marginalne. Stosowanie przez wykonawców zamienników powoduje niezgodność w wynikach pomiarów względem wartości projektowych. W tej kwestii każdy szczegół jest istotny. Gdy projekt zakłada zastosowanie m.in. opaski czy przekładki akustycznej, to należy ją użyć. W momencie, gdy na etapie realizacji element ten zostanie pominięty, lub zamieniony na inny może dojść do utraty właściwości izolacyjnych przez przegrodę.
Innym błędem popełnianym na etapie wykonawstwa jest nieodpowiednia metoda nakładania farb na niektóre rodzaje podłoża. Przykładem może być zastosowanie malowania natryskowego na perforowanej płycie g-k. Rezultatem użycia takiej metody będzie zatkanie porów w materiale podkładkowym wewnątrz otworów, a w konsekwencji zmiana współczynnika pochłaniania dźwięku.
Do zaniedbań akustycznych może dojść na każdym etapie powstawania budynku. Jednym z błędów jest brak określenia sposobu posadowienia lekkich ścian na podłodze pływającej, która słusznie została ujęta w projekcie. Innym błędem jest niedbałe wykonanie spoin pomiędzy elementami konstrukcyjnymi, co powoduje nieszczelność akustyczną. Wykonawcy często stosują niewłaściwe wypełnienie przestrzeni pomiędzy ścianami składowymi, lub w ogóle pomijają ten element. Niedokładne wykonanie izolacji przeciwwilgociowej (ryzyko powstania mostków akustycznych), niepoprawne wykonanie szczeliny podstropowej, nieodpowiedni dobór sposobu zabezpieczenia przed przenikaniem dźwięków uderzeniowych, niestosowanie cichej armatury, brak lub niepoprawne wykonanie izolacji obwodowej… wymieniać można długo.
Popełniane błędy najczęściej wynikają z braku świadomości, jak duży wpływ dane rozwiązanie, czy niedopatrzenie ma na akustykę wnętrza. Współpraca z akustykiem już na samym początku projektowania oraz jego nadzór nad każdym etapem wykonawstwa pozwoli na uniknięcie nieprawidłowości.
